Çıt Yok Aşireti

adanın fenerine ağ ören sarmaşık

unutulan bir gazete haberi gibi

sararıp sensiz köşesinde

‘çıt yok aşireti’ni kuruyor.

ötede denizlere iz süren bir bedevi…

uykuya sarılıyor yavaşça us

isli bir vadiden sonsuzluğa

ırmaklar közünü içinde saklayacak

bir önemi var mı sorun börtü böceğe

gerçek nerede başlar, nerede biter

nasılsa bizi kimse anlamayacak!

en baştan al göçebeliğini ve bir denizin enginliğini

varoluşun bir bulutla tanımlarken kendini

göze almak gerek sönen yıldızların da parladığı bir dünya’da

masal biter, nehirler akar, yara bir gün onarır yerini…

Neriman Calap

Mühürlenmiş Zaman

"İlkelerine bir kez olsun ihanet eden insan, hayat ile olan saf ilişkisini yitirir. Bir insanın kendine karşı hile yapması, onun, filminden, hayatından, her şeyinden vazgeçmesi demektir."

"Ruh, uyum peşindedir, hayatsa baştan sona uyumsuzluktur."

"Yaşam mutlu olmak ve hep kazanmak için değildir. Var olmak ve bir ruh geliştirmesi için insana tanınmış bir zaman dilimidir."

"Acının kaynağı memnuniyetsizliktir. O, insanın içinde bulunduğu hayatla ideal hayat isteği arasındaki çatışmadan doğar.

"Zaman, insana verilmiş acı bir armağandır."

"Dinleme ve anlama yeteneği çok değerlidir. Bir kez olsun, aynı şeyleri hissetmeyi başarabilen iki insan birbirini hep anlayacaktır. bunlardan biri buzul, diğeri isterse atom çağında yaşamış olsun fark etmez."

"Ne demişti Thomas Mann: Yalnızca kayıtsızlık özgürdür. Kişilikli biri özgür olamaz, kendi damgasıyla damgalanmıştır, eli kolu bağlıdır..."

"Sanat, insanların birbirleriyle ilişki kurmalarını sağlayan bir üst dildir."

"Her insanda dünyanın, kendi gördüğü ve algıladığı şekilde varolduğunu sanma eğilimi vardır.. Ancak, dünya bambaşkadır!"

"İnsan bazen nasıl da durup dinlenmek, kendini örneğin Veda'lar gibi farklı bir dünya algısına kaptırıp gitmek istiyor."

"Ben, dünyanın kendiliğinden çok güzel bir sese sahip olduğuna inanıyorum, yeter ki biz duymasını bilelim."

"İnsan bir başyapıtla karşılaştığında kendi içinde, sanatçıya da ilham veren sesi duymaya başlar."

"Çirkin, nasıl güzelin içinde varsa, güzel de çirkinin içinde vardır. Hayat, bu saçmalığa varan muazzam çelişkinin içine gömülmüştür."

"İnsan, öyle bir hatırlama yeteneğiyle donatılmıştır ki kendi sınırlarının farkına yine kendisi varır. Anılar bizi saldırılara açık, acı çekmeye hazır kılar."

"Geçmiş, bir anlamda, içinde yaşanan zamandan çok daha gerçektir, en azından çok daha dayanıklı, çok daha süreklidir. Şimdiki zaman akıp gider, kaybolur, parmaklarımızın arasından kum gibi kayar."

"Acı olan, bizim gerçekten özgür olmayı bilemeyişimiz. Başkaları adına isteklerimizden vazgeçmeye yanaşmadığımız gibi, bedelini başkasına ödettiğimiz bir özgürlük istiyoruz."

Andrey Tarkovski, Mühürlenmiş Zaman, Agora Kitaplığı

Rusça'dan Çeviren: Mazlum Beyhan

Bulutlar Adam Öldürmesin

Analardır adam eden adamı

aydınlıklardır önümüzde gider.

Sizi de bir ana doğurmadı mı?

Analara kıymayın efendiler.

          Bulutlar adam öldürmesin.

Koşuyor altı yaşında bir oğlan,

uçurtması geçiyor ağaçlardan,

siz de böyle koşmuştunuz bir zaman.

Çocuklara kıymayın efendiler.

          Bulutlar adam öldürmesin.

Gelinler aynada saçını tarar,

aynanın içinde birini arar.

Elbet böyle sizi de aradılar.

Gelinlere kıymayın efendiler.

          Bulutlar adam öldürmesin.

İhtiyarlıkta aklına insanın,

tatlı anıları gelmeli yalnız.

Yazıktır, ihtiyarlara kıymayın,

efendiler, siz de ihtiyarsınız.

          Bulutlar adam öldürmesin

Nâzım Hikmet Ran

Mutluluk Benim Şirinim'dir

Ben hiç turna görmedim 

Ama tanıyorum turnayı türkülerden

Biri bir turnalı türkü tuttursa 

Hele de tirendeysem 

Hele de hapisteysem 

Yitirmişsem sevdiklerimi 

Oy dağlar dağlar

 

Mutluluğu hiç görmedim

Ama tanıyorum yokluğundan 

Geceler böyle olmazdı herhal 

Ayrılık getirmezdi kucaklaşmalar 

Durup durup iççekmeler 

Kıyı köşe ağlaşmalar 

Ölüme kurtuluş denmezdi herhal 

Sevişmek suç sayılmazdı 

Mutluluk dilesem birine 

Ağlıyasım geliyor ardından 

Mutluluk benim şirin'imdir 

Oy dağlar dağlar

 

Nazım'ı hiç görmedim ben 

O çıktı ben girdim içeri 

Gördüm toprağını o acı gülün 

O kuş ancak o bahçelerde 

Nesini anlatayım ben özgürlüğün 

Gün olur zincire vurulmaktır özgürlük 

Gün olur

göğsünü gere gere

Islık çalmak caddede

 

O çekip gitti buralardan 

O çekip gitmezden önce 

Bilmezdim gitmenin ne olduğunu

Şimdi kim gitmelerden söz etse 

Karanlıkta bir baba

sessizce öpüyor çocuğunu

 

Yapın bunun resmini 

Yapın bunun heykelini 

Müziğini, şarkısını 

Yapın bunun romanını

 

Oy dağlar dağlar

Hasan Hüseyin Korkmazgil, Acıyı Bal Eyledik, S.119-122

Stalker

"Bir insan yeni doğduğunda zayıf ve esnektir. Öldüğü zaman ise kaskatı ve duygusuzdur. Sertlik ve güç ölümün arkadaşlarıdır. Esneklik ve zayıflık varoluşun tazeliğinin ifadeleridir. Kendini sertleştiren hiç bir şey kazanmayı başaramaz."

"Mutluluk kadar keder de olacaktı, biliyordum. Ama duygusuz, gri bir hayat yaşamaktansa acılı bir mutluluk daha iyidir..."

1979 Yapımı Stalker Filminden, Yönetmen: Andrey Tarkovski

Stalker Filmi, Boris ve Arkady Strugatsky kardeşlerin Yol Kenarında Piknik başlıklı öykülerinin bir uyarlamasıdır.

Masalların Masalı

Su başında durmuşuz,

çınarla ben.

Suda suretimiz çıkıyor,

çınarla benim.

Suyun şavkı vuruyor bize,

çınarla bana.

Su başında durmuşuz,

çınarla ben, bir de kedi.

Suda suretimiz çıkıyor,

çınarla benim, bir de kedinin.

Suyun şavkı vuruyor bize,

çınarla bana, bir de kediye.

Su başında durmuşuz,

çınar, ben, kedi, bir de güneş.

Suda suretimiz çıkıyor,

çınarın, benim, kedinin, bir de güneşin.

Suyun şavkı vuruyor bize,

çınara, bana, kediye, bir de güneşe.

Su başında durmuşuz,

çınar, ben, kedi, güneş, bir de ömrümüz.

Suda suretimiz çıkıyor,

çınarın, benim, kedinin, güneşin, bir de ömrümüzün.

Suyun şavkı vuruyor bize,

çınara, bana, kediye, güneşe, bir de ömrümüze .

Su başında durmuşuz.

Önce kedi gidecek,

kaybolacak suda sureti.

Sonra ben gideceğim,

kaybolacak suda suretim.

Sonra çınar gidecek,

kaybolacak suda sureti.

Sonra su gidecek

güneş kalacak;

sonra o da gidecek...

Su başında durmuşuz,

çınar, ben, kedi, güneş, bir de ömrümüz.

Su serin,

Çınar ulu,

Ben şiir yazıyorum.

Kedi uyukluyor

Güneş sıcak.

Çok şükür yaşıyoruz.

Suyun şavkı vuruyor bize

Çınara bana, kediye, güneşe, bir de ömrümüze...

Nâzım Hikmet Ran, 7 Mart 1958, Varşova

İnce Elek

İçtikçe içesim geliyor gayrı ne bilgi ara ne hüner

Beni bu rakıyla baş başa bırakma

Adam olayım çalışıp para kazanayım

Beni böyle işsiz güçsüz bırakma

Beni uslandır beni yüreklendir

Beni deli edip bırakma

Bilsen nereleri var kalk gidelim

Beni hep buralarda bırakma

Beni aç bırak evsiz urbasız bırak

Beni sensiz bırakma.

Beni ne yap biliyor musun

Beni yont beni arıt beni ayıkla.

Metin Eloğlu

Dost

Ben berceste mısraı buldum

Hey ömrümce söylerim

Gözden, gezden, arpacıktan olsun

Hey ömrümce söylerim!

Bizsiz Ilgaz'ın çam ormanları güzel değildir.

Hayda günlerim hayda

Sırtını düşmana verdikçe

Murat dağları güzel değildir,

Dost dost ille kavga!

Biz olmasak gökyüzü, biz olmasak üzüm,

Biz olmasak üzüm göz, kömür göz, ela göz;

Biz olmasak göz ile kaş, öpücük, nar içi dudak;

Biz olmasak ray, dönen tekerlek, yıkanan buğday,

Ayın onbeşi;

Biz olmasak Taşova’nın tütünü, Kütahya’nın çinisi,

Yani bizsiz

Anne dizi, kardeş dizi, yar dizi

Güzel değildir.

Gel günlerim gel de dol

Gel Aydınlım İzmirlim,

Gel aslanım Mamak’tan

Erzincan’dan Kemah’tan

Düşmanlar selâm ister

Gözden, gezden, arpacıktan!

Adana'nın pamuğu dokumada;

Diyarbakır, Afyon, Kütahya fabrikada

Ümit işkencede mahzun

Tenim, ayaklarım uryan

Ekmek işkencede mahzun

Ve Divrik’in demiri arabada

İşçi-köylü ve işçi birarada

Söyle türküler yadigârı kardeş

Söyle ağrılar yadigârı kardeş!

Neden alınterleri

Nimetler, haklar haram oldu sana

Gel günlerim gel de dol

Gel Aydınlım İzmirlim

Gel aslanım Mamak’tan

Erzincan’dan, Kemah’tan

Düşmanlar selâm ister

Gözden, gezden, arpacıktan

Sana selâm olsun

Hürriyetlerin meçhul olduğu dünya

Canım Türkiye,

Memleketimiz!

Calışan halklarıyla ümmi

Calışan halklarıyla garip,

Irgadı, esnafı, madencisi, iptidai aletleri

Kadınları, erkekleri, hapishaneleri;

Başı boş suları, dumanlı vadileri, yoz topraklarıyla,

İşşizleri, realist şairleri, mücahitleri,

Sokak şarkısı, keten helvası,

Akşam haberleri satanlarıyla memleketim

Sana selam olsun

Sürgünler, mahkûmlar, hastalar

Alacağın olsun

Seni İstanbul seni

Seni Bursa, Çankırı, Malatya,

Sizlere selam olsun üniversiteler!

Öğretmenleri alınmış kürsüler,

Öğretmenler

Sizlere selâm olsun

Hürriyeti yazan eller, dizen eller

Sizlere selâm olsun makineler

Entertipler, rotatifler, bobinler

Bu gülünç, aşağılık,

Namussuz şeyler dışında,

Sana selâm olsun

Zincirin zulmün kâr etmediği,

Kırbacın kâr etmediği

Büyük tahammül!

Gel günlerim gel de dol!

Gel Aydınlım, İzmirlim,

Gel aslanım Mamak’tan

Erzincan’dan, Kemah’tan

Düşmanlar selâm ister

Gözden, gezden, arpacıktan.

Enver Gökçe

Aşk Bitti

Aşk nasıl biterse öyle bitti bu aşk da

Uzun bir hastalık gibi

Aralıksız dinlediğim alaturka bir fasıl gibi

Gökyüzüne bakmayı, dostlara mektup yazmayı

Çiçekleri sulamayı unutmuşluğum gibi

Bitti.

Bir aşk nasıl biterse öyle bitti bu aşk da

Yürümeyi yeniden öğrenen felçli bir çocuk gibi

Sokağa çıkmalıyım şimdi ve çoktandır

İhmal ettiğim dostlara yeni bir adres bırakmalıyım

Pencereleri açmalı, kitapları düzenlemeliyim

Belki bir yağmur yağar akşama doğru

Yarıda bıraktığım şiirleri tamamlarım

Aşk da bitti diyordu ya bir şair

Aşk bitti işte tam da öyle

Ahmet Telli

Resim: Juan Brufal, Gorgeous Facade Painting

Ayna

Kırılınca bir büyük ayna

Şarkılar da yarım kaldı

Büyü bozuldu, durdu saatler

Suda suretimiz asılı kaldı.

Yoktu, şehirler gezdim ülkeler

Düşlerim sahipsiz kaldı

Ve şimdi kim bilir nerdeler

Gül güle değdi solmuş kaldı.

Anıları öğütür değirmenler

Bir aşk söyleyin ki bana

Daha başlarken öl demeler.

Kırılınca bir büyük ayna

Aşk bitti şarkılar yarım.

Behçet Aysan

Fotoğraf: Nurcan Azaz, Street, İstanbul, 2016

Bir Işık Yakmalı

Söndü ışıkları yıldızların

Şehrin ışıkları

Ve söndü göz nurunun ışıkları

Çıkardı baklayı dilinin altından

Çizmeyi aştı çoktan

Gemi azıya almıştı zaman

Tek başıma yürüyorum yolları

Çünkü başka türlü bulamam yolumu

Kimse kimseye yardım edemez bir zaman

Kendini bulanlar

yolunu bilenler birleşir ancak

Son ışıkları sönmüştü yıldızların

Ateşe düşmeden

Rüzgârda savrulmadan

Toprağa karışmadan

Nehirler boyu akmadan

Kavuşamadan ummana

Bu can yaşama doymadan

Bir ışık yakmalı çok geç olmadan

Adil Başoğul, Salkım Söğüt Dergisi, Yıl: 2, Sayı:12

Fotoğraf: Sarah Moon, Past and Present

Gölgesini Görmeyen

Burada kalın demişti oysa

burada dağlara tapan bir vahşi

burada neler kaybettiklerini  göstererek 

gölgelerden, efektlerden, maskelerden sıyrılarak

bir damla olsa da, bir damlada bin balık gibi yaşayarak.

Burada kalın, gölgesini görmeyen adam nereye gider

gerçek kırılıyor hemen kimse duymayınca

gerçek kırılıyor hemen birlik olmayınca

ve kansız sözcükler parçalıyor çerçeveleri.

Bu çöplükte nasıl kalacaklardı şimdi

nasıl bulacaklardı İthaki'yi?

korkunç gaga izleri gözlerinizi oymuştu.

her şeyin içi boş, naylon kadar buruş buruş 

nesnenin sesi, toprağın çiçeği, öfkeniz

paslı çivilere dönmüştü.

Nasıl kurtulacaklardı şimdi nasıl?

para anafor olur çeker o dipsiz kuyuya

kimse kimsenin yüzüne bakamaz o kara delikte 

renkli çamlara asılır boyunlar

kimse süpürmez evrene yayılmış tozları.

Katı olan her şey buharlaşıyordu 

bir hazdan bir haza geçerken unutuyordu kardeşlerimiz

hırçın denize umutla bağlanmış adalarda siren seslerini.

İsmet Alıcı