Kemal Tahir'e Mektup

"Malatya" diyorum,

        senin çatık kaşlarından başka bir şey gelmiyor aklıma.

Bursa'da kaplıcalar

                   Amasya'da elma

                        Diyarbakır'da karpuz ve akrep.

fakat senin oranın,

                      Malatya'nın

                              nesi meşhurdur,

yemişlerinden ve böceklerinden hangisi,

                              suyu mu, havası mı?

Düşün ki hapisanesi hakkında bile fikrim yok.

Yalnız :

bir oda,

bir tek penceresi var:

                         çok yüksek olan tavana yakın.

Sen ordasın

dar ve uzun bir kavanozda

                              küçük bir balık gibi...

Teşbihim hoşuna gitmeyebilir.

Hele bu günlerde

              kendini kafeste arslana benzetiyorsundur.

Haklısın Kemal Tahir,

emin ol ben de öyle,

muhakkak ki arslanız,

şaka etmiyorum

                     hattâ daha dehşetli bir şey:

                                                          insanız...

Hem de hangi tarihte, hangi sınıftan,

                                                 malum...

Lâkin demir kafesle kavanoz bahsinde iş değişmiyor,

                                                       ikisi de bir,

                                                       hele bu günlerde...

— Bunu içerde rahat ve masun

                                            yatan bilir — ...

Hele bu günlerde,

Sarıyerli Emin Beyin fıkralarına gülmek,

sevgili kitapların ve domatesin lezzeti,

tahtakurularına rağmen uyku

                               — günde üç tatlı kaşığı Adonille de olsa —

ve Tahir'in oğlu Kemal

hattâ mektup gelmesi senden

ve hattâ ses duymak, dokunmak, görebilmek havanın ışığını,

karıma olan aşkımdan başka

                          nefsimin herhangi bir rahatlığını

                                                               affedemiyorum...

Fartı-hassasiyet?

Değil.

Döğüşememek,

bir mavzer kurşunu kadar olsun

                                         bilfiil

                                            doğrudan doğruya...

Ancak kavgada vurulan acı duymaz

ve kavga edebilmek hürriyetidir

                                       en mühimi hürriyetlerin.

İçerim yanıyor, Kemal,

                       dışarım serin...

Anlıyorsun ya,

zaten ettiğim lâf

                 bizim lâflarımızın herhangi biri:

                                           çok konuşulmuş,

                                                  ve konuşulmakta olan...

Şimdi kim bilir kaç yerde, kaç insan,

dizlerinde âtıl ve çaresiz yatan ellerine küfredip acıyarak

                                                                            bu lâfları ediyor...

Anlıyorsun ya,

zarar yok,

ben anlatacağım yine!...

Elden hiçbir şey gelmediği zaman

                                   konuşup anlatmanın alçak tesellisi?

Belki evet,

belki hayır...

Hayır öyle değil.

Hangi teselli bırak be dinini seversen bırak...

Bu, düpedüz,

başın önde, olduğun yerde dolanarak

kükremek, böğürüp bağırmak, Kemal...

                                                                         1941, Sonbahar..

Nâzım Hikmet Ran

Kuvâyi Milliye, Şiirler 3, Adam Yayınları, S.187-189

Öylesine Bir Masal ki

Benim bahçem yoksuldu;

İki dala bir yaprak düşerdi ağaçlarımdan.

Kuşlarım ödünç alırdı kanatlarını

İşlerinden yorgun dönen arkadaşlarından.

Zeytin, peynir, reçel, bal

Konserleri verilirdi her gece

Sofralardaki yapayalnız ekmeklere

Ve yokluklar yarına bırakılırdı böylece.

Soğuk sular akardı çeşmelerden,

Doktorlar saklambaç oynardı hastalarla.

Her akşamki sazlı-sözlü eğlencelerden

Çocuklar hasta olurdu pastalarla.

Aylı-yıldızlı-mehtaplı gecelerdi tüm

Sokaklar, evler ışıl-ışıl parlardı.

Çözümlemesi zor bilmecelerdi, kördüğüm;

Ve bakar bakmaz çözüm bulan adamlar vardı.

Öyle okullarımız vardı ki orada

Öğretmenler Hoca’larının öğrencisi değil.

Ner’deyse kulu-kölesiydi, kıran-kırana.

Derslere bile girilirdi arada.

Nasıl anlatsam, bizim ora’lar

Öyle sıradan bir semt, bakımsız bir mahalle değil,

Sanki Cennet’ten bir köşe,

Bağımsız bir masal ülkesiydi.

Ah! Sizler görmediniz çocuklar, çünkü

- Dilerim görmeyiniz - o günler geride kaldı.

Dinlemediniz böylesine bir öykü.

Şairine gülmeyiniz, bir masaldı.

Özdemir Asaf, Benden Sonra Mutluluk, Adam Yayınları, S.133-134

Beyaz Atlar Surlara

Benim yüzümde her şeyler var

Üç dilim ekmek bunlardan biri

Annem bir taşa oturmuş bunlardan biri

Sur dışlarında hafif bir eskici olur

Olur ya, bir kendi olur biraz da elleri

İnsan yalnız mı buna bir çare düşünmeli.

Dün biraz ağlamıştım bunlardan biridir şimdi

Çok gülünç bir şekilde kahveye giriyorum

Sorsam ya kapıdayken gözyaşı girilir mi

Girilmez, girilmez, bunu her mahmut biraz anlatır

Korkuyla anlatır, yüzünü baygın tutar anlatır

Kahveci, seni sevmiyorum bunlardan biri.

Bir deniz yandı gene, yansın ne çıkar sanki

İşte horoz öttü yüzümün yarısında

Yüzümde bir horoz var dünyanın biri

Seni sevmek neden mi, acı ve güzel

Geldikçe geliyorlar ellerinin elleri

Odalar! çıplak masalar! buna bir çare düşünmeli.

Bu da bir şarap olmalı şimdi boşluğu dolduracak

İçince bir korsan ağzıyla içmeli

Eskidir, yorgundur, kayıptır diye yüzler

Bir sinek bir sinek mi vurunca öldürmeli

Ve sinek oldu muydu hafif bir uzaklık olur

Olur ya, hem biraz dargındır hem biraz evli

İnsan sevdi miydi buna bir çare düşünmeli.

Edip Cansever, Yerçekimli Karanfil, Toplu Şiirler, Adam yayınları, S.82

Arşa Kadar

Sonra o da sustu, kuş

Uçtu bir başka balkona

Dayanılmaz bir sessizlik

Çöktü odaya, nasıl da geçti

Zaman, hayaletler işe gidecek

Birazdan, kavakları okşayacak

Rüzgâr, ateş durdu, söndü, korlaştı

Kül yayıldı, gevşedi, sonra o da sustu

Kuş, tekrar kondu balkon demirine

Resimler bir kez daha gösterildi

Amcalara, teyzelere ve o eski

Mektuplara damladı gözyaşları

Damladı damladı, sessizlik hep

Çöreklendi odalara, zaman

Selâmsız sabahsız çekip

Gitti hep, haberimiz olmadı

Kavağın halinden, ateş yoruldu

Su susadı, güneş terledi

Gece soyundu, soluklar sıklaştı

Sonra o da bitti, kuş kışın

Gelmedi, kar da yağmadı bu yıl

İlkyaz erken geldi, kuş hiç

Gelmedi, başka kuşlar da konmadı

Balkon demirine, fotoğraflar sarardı

Eskidi, amcalar teyzeler öldü, zaman

Hiç durmadı, suskunluk büyüdü

Büyüdü ta arşa kadar

Sonra o da sustu

Gültekin Emre, Adam 1994 Şiir Yıllığı, S.97

Güneş

Çoğu sarkık pancurlu harap evleri ile 

Sefahat barındıran eski bir mahallede, 

Zâlim güneşin kente, damlara, tarlalara, 

Ok gibi ışınları vururken buğdaylara, 

Bir tek ben düşsel kılıç talimi için varım, 

Her köşede bir uyak rastlantısı koklarım, 

Kaldırımdaymış gibi uyup kelimelere, 

Çarparak uzun zaman düşlenmiş dizelere. 

Bu kansızlık düşmanı, gıda uzmanı baba, 

Uyarır dizeleri güller gibi kırlarda, 

Buharlaştırıp durur gamları göğe doğru, 

Ve bal ile doldurur kovanları ve usu. 

Koltuk değneklileri hep odur gençleştiren 

Ve genç kızlarmış gibi, onlara neşe veren, 

Buyurur her ürüne artık olgunlaşmayı, 

Bir de ölümsüz kalpte her dem çiçek açmayı! 

Odur, bir şair gibi, kente indiği zaman, 

En iğrenç olan şeyin bahtını soylu kılan, 

Güneştir, kral gibi, giren hastanelere 

Ve bütün saraylara, uşaksız ve sessizce.

Charles Baudelaire, Kötülük Çiçekleri, Adam Yayınları, S.23

Çeviri: Ahmet Necdet

Resim: Vincent Van Gogh, Güneş Batarken Çiftçi

Bolluk

Yonca pazar günü toplanır, insan pazartesi

Peygamber çiçeği bilmeden ölür

Omaholar çiçek koparmaz gece

Çünkü bolluğu ölüler getirir bize

Suda boğulmuş martı ölümsüzdür

Ve yaşlandım, buzlu camın havailiği gibi

Savaşan yalnızlığın gökyüzü kış

Sabah yumuşak karla yükseldikçe

Artık ölüm tümden yeşermezmişcesine

Belleğin eşiği yunmuş yıkanmış

Deniz sen her zaman kusursuz düşündürdün

Çok eskidenmiş gibi ölüyorum

Tanımadığım otlarla içiçe

Çünkü bolluğu ölüler getirir bize

Ama bir şey daha var, biliyorum

Melih Cevdet Anday, Güneşte, Adam Yayınları, 1990