Adımdan Sana Ne?

Adımdan sana ne?

O da ölecek,

Kasvetli bir uğultu gibi.

Uzak kıyılara çarpan dalgaların,

Sağır ormanlıkta yankılanan,

Gece sesleri gibi.

Bir hatıra defterinde, 

Ölmüş izler kalacak acımdan, 

Bir mezar taşına kazınmış, 

Bilinmez dildeki yazılar gibi.

Nesi kaldı,

Taze ve gergin telaşlarda, 

Çoktan unutulmuş adımın? 

Temiz ve körpe anılar 

Sunamaz artık senin ruhuna.

Ama üzüntülü gününde,

Sessizlikte,

Söyle onu özlemle.

De ki benim de bir hatıram var,

Bir kalp var dünyada,

İçinde yaşadığım...

Aleksandr Sergeyeviç Puşkin, Seçme Şiirler, 1830

Çeviri: Haluk Madencioğlu

Resim: Erik Ludvig Henningsen, 1897

Hikâye

Senin dudakların pembe

Ellerin beyaz,

Al tut ellerimi bebek

Tut biraz!

Benim doğduğum köylerde

Ceviz ağaçları yoktu,

Ben bu yüzden serinliğe hasretim

Okşa biraz!

Benim doğduğum köylerde

Buğday tarlaları yoktu,

Dağıt saçlarını bebek

Savur biraz!

Benim doğduğum köyleri

Akşamları eşkıyalar basardı.

Ben bu yüzden yalnızlığı hiç sevmem

Konuş biraz!

Benim doğduğum köylerde

Kuzey rüzgârları eserdi,

Ve bu yüzden dudaklarım çatlaktır

Öp biraz!

Sen Türkiye gibi aydınlık ve güzelsin!

Benim doğduğum köyler de güzeldi,

Sen de anlat doğduğun yerleri,

Anlat biraz!

Cahit Külebi

Resim: Mehmet Najafzadeh, Suluboya

Zeytinlik

Kurşunî yapraklar altında çıktı yukarlara

kurşunî hep ve zeytinliklere karışırcasına;

toza belenmiş alnını gömdü sonra

kızgın elinin tozluğuna.

Hepsinden sonra bu. İşte buydu sonu.

Gözlerin körleşirken gitmeliyim ben;

neden istiyorsun bunu, var olduğunu

neden söyleyeyim, seni artık bulamazken.

Artık bulamıyorum seni bende, hayır.

Başkalarında da. Bu taşta da yoksun sen.

Artık bulamıyorum seni. Yalnızım ben.

Bütün insanlığın acısıyla yalnızım,

onu seninle hafifletmek için omuzlamıştım;

oysa yoksun, adsız utanç, sen ...

Sonradan anlatıldı: "Bir melek geldi derken ..."

Ne meleği? Ah geceydi gelen
ağaçlarda yaprakları ilgisizce kımıldatarak.
Havarilerse düşlerinde sıçradılar ancak.
Ne meleği? Ah geceydi gelen.

Görülmemiş bir gece değildi gelen gece;

onun gibi yüzlercesi gelip gider.

Sonra köpekler uyur, taşlar durur öylece.

Ah yaslı bir gece, ah herhangi bir gece

tekrar sabahın olmasını bekleyen.

Melekler böyle yakaranlara gelmez çünkü,

geceler genişlemez bunların çevresinde.

Kendini kaybedenleri her şey bırakır yüzüstü;

babalar onları terk ederler,

kapanır onlara analar rahmi de.

Rainer Maria Rilke

Çeviren: Ahmet Turan Oflazoğlu

İnsan ve Deniz

Sen, hür adam, seveceksin denizi her zaman;

Deniz aynandır senin, kendini seyredersin

Bakarken, akıp giden dalgaların ardından.

Sen de o kadar acı bir girdaba benzersin.

Haz duyarsın sulardaki aksine dalmaktan;

Gözlerinden, kollarından öpersin; ve kalbin

Kendi derdini duyup avunur çoğu zaman,

O azgın, o vahşi haykırışında denizin.

Kendi âleminizdesinizdir ikiniz de.

Kimse bilmez, ey ruh, uçurumlarını senin;

Sırlarınız daima, daima içinizde;

Ey deniz, nerde senin o iç hazinelerin?

Ama işte gene de binlerce yıldan beri

Cenkleşir durursunuz, duymadan acı, keder;

Ne kadar seversiniz çırpınmayı, ölmeyi,

Ey hırslarına gem vurulamayan kardeşler!

Charles Baudelaire

Çeviri: Orhan Veli Kanık

Tahattur

Alnımdaki bıçak yarası

Senin yüzünden;

Tabakam senin yadigârın;

"İki elin kanda olsa gel" diyor

Telgrafın;

Nasıl unuturum seni ben,

Vesikalı yârim?

Orhan Veli Kanık

Bir Şey

I

Bir şey ki hava gibi ekmek gibi su gibi

lazım insana lazım onsuz yaşanmıyor

ana baba gibi dost gibi yavuklu gibi

kalbi titremeden göz yaşarmadan anılmıyor…

Bir şey ki gözümüzde memleket kadar aziz

aşkettiğimiz kendimize dert ettiğimiz

adını çocuklarımıza bellettiğimiz

bir şey ki artık hasretine dayanılmıyor

II

Bir şey daha var yürekler acısı

utandırır insanı düşündürür

öylesine başka bir kalp ağrısı

alır beni ta Bursaya götürür

Yeşil Bursada konuk garip bir kuş

otur denmiş oracıkda oturmuş

ta yüreğinden bir türkü tutturmuş

ne güzel şey dünyada hür olmak hür

Benerci, Jokand, Varanüç Bedrettin

Hey kahbe felek ne oyunlarettin

en yavuz evladı bu memleketin

Nazım ağbey hapislerde çürür

Cahit Sıtkı Tarancı, Yaprak Dergisi, 1950

Merdiven

Ağır, ağır çıkacaksın bu merdivenlerden,

Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak,

Ve bir zaman bakacaksın semâya ağlayarak...

Sular sarardı... yüzün perde perde solmakta,

Kızıl havâları seyret ki akşam olmakta...

Eğilmiş arza, kanar, muttasıl kanar güller;

Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller,

Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer?

Bu bir lisân-ı hafîdir ki ruha dolmakta,

Kızıl havâları seyret ki akşam olmakta...

Ahmet Haşim, Piyale, Yapı Kredi Yayınları

Bilinmez Bunlardan Hiçbiri

Ay sakin ve aydınlık olduğunu bilmezden gelir

Üstelik ne de ay olduğunu bilir;

Ne de kum kumluğunu. Tek bir şey

bile yoktur biçiminin benzersizliğini bilen.

Fildişinden taşlar öylesine yabancıdır

Soyut satranç oyununa tıpkı kendilerini

Süren el gibi. Belki de insanın yazgısı,

Kısa süren sevinçler ve uzayıp giden acılar,

Aracıdır Ötekinin. Görmezden geliriz;

Ona Tanrı adını vermenin hiç yararı yok bize.

Boşunadır üstelik korku, kuşku

Ve başlattığımız kısacık yakarı.

Hangi yay fırlatmış olmalı bir ok

Olan beni? Hangi doruk acaba hedefi?

Jorge Luis Borges

Çeviri: Ayşe Nihal Akbulut

Gitmekle Kalmak Arasında

Gitmekle kalmak arasında kıpırdamayan gün, 

katı bir saydamlık kalıbı.

Hepsi görünüyor ve hiçbiri anlaşılamıyor, 

ufuk dokunulamayacak bir yakınlık.

Masada kağıtlar, bir kitap, bir vazo: 

nesneler dinlenmekte adlarının gölgesinde.

Damarlarımdaki kan giderek daha ağır yükseliyor 

ve yineliyor inatçı hecesini şakaklarımda.

Işık kayıtsızca biçimini bozmakta 

donuk duvarın, tarihi olmayan bir zaman.

Öğle sonrasının yayılışı; şimdiden bir körfez 

usul dalgalanışı sarsmakta dünyayı.

Ne uykudayız, ne de uyanık: 

biziz, başka bir şey değil işte.

An ayrılmakta kendi kendinden 

ve duraksamaların oluşturduğu geçite dönüşmekte.

Octavio Paz   

Çeviri: Ali Cengizkan

Matilde'ye Sone

Seni sevdiğimi bil ve sevmediğimi

mademki hayatta olmanın iki yüzü var

söz bir kanadıdır sessizliğin mademki

ve mademki ateştir soğuğun yarısı da.

Sevmeye başlamak için sevdim seni

Sonsuzluğa dek sürsün diye

Ve hiç bitmesin diye sana aşkım

bu yüzden seni sevmiyorum şimdi.

Seni hem seviyor hem sevmiyorum, bu sanki

iki elimle birden tutmak gibi

mutluluk ya da mutsuzluk anahtarını ya da belirsiz bir kaderi.

İki varlığı var aşkımın sevmek için seni.

Bu yüzden severken sevmiyorum seni

bu yüzden sevmezken seviyorum seni.

Pablo Neruda   Çeviri: Metin Cengiz

.............................................................

Seni sevdiğimi göreceksin sevmediğim zaman,

çünkü iki yüzüyle karşına çıkar hayat.

Bir sözcük sessizliğin kanadı olur bakarsın,

ateş de pay alır kendine soğuktan.

Seni sevmeye başlamak için seviyorum seni,

sana olan sevgimi sonsuzlaştıracak

bir yolculuğa yeniden başlamak için:

bu yüzden şimdilik sevmiyorum seni.

Sanki ellerindeymiş gibi mutluluğun

ve hüzün dolu belirsiz bir yarının anahtarları

hem seviyorum, hem de sevmiyorum seni.

Sevgimin iki canı var seni sevmeye.

Bu yüzden sevmezken seviyorum seni

ve bu yüzden severken seviyorum seni.

Pablo Neruda   Çeviri: Cevat Çapan

"Benim Annem Cumartesi"

Kedileri güneşten yapsınlar

köpekleri ikindiden

yazlardan yapsınlar yetimleri

ceylanları havadan

delileri kahkahadan yapsınlar

gül gül öldük demeleri

gül olduk, gülizar olduk

demelerden yapsınlar

abdalları kerpiçten

güzelleri kırmızıdan yapsınlar

yapraktan yapsınlar aşkları

evleri peki, evleri nelerden,

komşulardan yapsınlar evleri

akşamları gümüşten

çocukluk değil mi

hamurdan yapsınlar tanrıyı

sözcükleri sulardan

boşlukları mercandan

gülüşten yapsınlar sabahları

ya kimsesizleri kimden

kimseden yapmasınlar

kirpikleri uçurumdan yapsınlar

gamzeleri maviden

kızları elmalardan

oğlanları virgülden

meraktan yapsınlar denizleri

kuşları ıslıklardan

ve ışıktan yapsınlar kalpleri

kışları türkülerden

bahardan yapsınlar seslileri

ve sessizleri kurutulmuş biberlerden

unutmasınlar güzü

özlemekten yapsınlar

parkları serinlikten yapsınlar

arkadaşlıktan yapsınlar yumuşak g’yi

harfleri terzilerin kardeşliğinden

şarkıları tanrım şarkıları

nasl yapıyorlar nasıl diye diye

hayretlerden yapsınlar

bir de devrimleri

devrimleri nardan yapsınlar

biricik ve çoooooook

bereketli olsun devrimler diye

simurgdan ne yapsınlar

otuz masal yapsınlar

özgürlüğe salsınlar

ülkeleri adalardan yapsınlar

su savaşı yapsınlar

savaşları naylondan yapsınlar

kurusıkı atsın tabancaları

ve Ülkü Tamer şiirleriyle doldursunlar

dayıları Che’den yapsınlar

yakışıklı ve karagözlü olsunlar

Deniz’den yapsınlar kahramanlığı

usul uzun korkusuz

dağlar diyorum dağlar

nelerden yapılmaz ki

yeşil soğandan yapsınlar

ekmeğe katık etsinler

kardeşleri rüyalardan yapsınlar

aşkları kırlardan

esmerleri rüzgârdan yapsınlar

kumralları dalgınlıktan

ağaçları gölgesinden yapsınlar

keçileri felsefeden

hazirandan yapsınlar şiirleri

tutsakları buluttan yapsınlar

avluyu gökyüzünden

bayrakları kuzulardan yapsınlar

tayları saflıktan

taşrayı sabırtaşından

vakti kehribardan

göçmenleri yerlilerden yapsınlar

zalimleri kömürden yapsınlar

katilleri odundan

yangında ilk kurtarılmayacaklardan

babaları yorgunluktan yapsınlar

babaları uykudan

babaları dağdan

karpuzdan yapsınlar babaları

kayıpları sesten yapsınlar

çağırınca ses versinler: -buradayız!

anneleri oğullardan yapsınlar

anneleri kızlardan

anneleri gülden

gözlerini üzümden

anneleri cumartesiden

yapmasınlar tek

annelere bunu yapmasınlar

artık!

Haydar Ergülen

Bolluk

Yonca pazar günü toplanır, insan pazartesi

Peygamber çiçeği bilmeden ölür

Omaholar çiçek koparmaz gece

Çünkü bolluğu ölüler getirir bize

Suda boğulmuş martı ölümsüzdür

Ve yaşlandım, buzlu camın havailiği gibi

Savaşan yalnızlığın gökyüzü kış

Sabah yumuşak karla yükseldikçe

Artık ölüm tümden yeşermezmişcesine

Belleğin eşiği yunmuş yıkanmış

Deniz sen her zaman kusursuz düşündürdün

Çok eskidenmiş gibi ölüyorum

Tanımadığım otlarla içiçe

Çünkü bolluğu ölüler getirir bize

Ama bir şey daha var, biliyorum

Melih Cevdet Anday, Güneşte, Adam Yayınları, 1990