Kentleşme

Ay'a, yıldızlara, komşu balkonların asmalarına ve

yeşil biberlere, domateslere ve maydanozlara,

nanelere, gülhatmine ve incir ağacına ve kentin

uğultusuna ve tepsideki çaylara karşı güller, açılıp

kapanıyor, kapanıp açılıyor itin dübürü gibi

bahçesinde Süleyman Efendinin - Kentte akşam

sohbeti.

Karanlığı sevmedikleri için gündüz uyuyor onlar,

duymuyorlar kentin uğultusunu, dansını dallarda

kuşların, denizin mavisini, yıldızların ışığını,

yaprakların toprağa kaçışan kokusunu, ırmakları,

ağaçları, yağmuru, etini ve terini doğa'nın - Düş.

Yeniden gelecekler çiçek ve dolu vurmadan dalları,

dökülmeden başaklar ve ilk meyveler, boyunlarını

eğmeden domates fidanları, bakmadan biberlere

yalnızlık kızarmış gözleriyle, eğmeden başlarını

ayçiçekleri, acılı türküler söylemeden Ay,

saklanmadan kuytulara gölgeleri. Söğüt dallarından

düdükler yapıldığı ve çocuk yürekli İsa'nın ağzından

bıçaklandığı o dere

kıyısında tayf gibi yeniden gelecekler - Işık.

Göğün altında dingin, körlerin sonsuz karanlığında

tadacaklar maviyi.

Erdoğan Alkan, Şairin Atölyesi 1, Ocak 1993

Arşa Kadar

Sonra o da sustu, kuş

Uçtu bir başka balkona

Dayanılmaz bir sessizlik

Çöktü odaya, nasıl da geçti

Zaman, hayaletler işe gidecek

Birazdan, kavakları okşayacak

Rüzgâr, ateş durdu, söndü, korlaştı

Kül yayıldı, gevşedi, sonra o da sustu

Kuş, tekrar kondu balkon demirine

Resimler bir kez daha gösterildi

Amcalara, teyzelere ve o eski

Mektuplara damladı gözyaşları

Damladı damladı, sessizlik hep

Çöreklendi odalara, zaman

Selâmsız sabahsız çekip

Gitti hep, haberimiz olmadı

Kavağın halinden, ateş yoruldu

Su susadı, güneş terledi

Gece soyundu, soluklar sıklaştı

Sonra o da bitti, kuş kışın

Gelmedi, kar da yağmadı bu yıl

İlkyaz erken geldi, kuş hiç

Gelmedi, başka kuşlar da konmadı

Balkon demirine, fotoğraflar sarardı

Eskidi, amcalar teyzeler öldü, zaman

Hiç durmadı, suskunluk büyüdü

Büyüdü ta arşa kadar

Sonra o da sustu

Gültekin Emre, Adam 1994 Şiir Yıllığı, S.97

Kuh-i Nur

İnce adamlar yanardı ince kandillerde

ince kandillerde isli yüzler unuttuk

karanfil incinirdik / bir geyik ağlardı sessiz

bir geyik kucak dolusu karanfil ederdi

eder miydi /

hırkamızı bir kadına sermesek

bir kadın eder miydi sevmek.

kendi ışığını taşır içinde / pervane

yalnız haşhaş incitmez ellerimi

narenciye kokuyor gözlerim / gözlerindeki kuş yırtılmış ortasından

yırtılmışsa suratına bağırdığım ayna /

katlimdir şiir

her akşam aynı yerden başla bana

ki soyunsun ince adamlar ince yerlerinden

bir bakır akçe miydi tanrı / her duada yeni baştan harcanır

bir yıldız ürker yıldızlığından ki derviştir

ki lamdır

ki mimdir

biter bütün dinlerin bozuk parası

hangi kitap her incil /

ince adamların ince gözlerinde

yürek değil taşıdığım kırlangıç /

iskender'in dağlarımıza girdiği yer

suyu unut / mühürlendi bulutların öfkesi

bu yüzden / kanayan yerlerimde /

onarılmaz bir leke

ince adamlar yıkanır ince mendillerde

İdris Özyol, Düşler Dergisi Sayı:6, Şubat 1993

Fotoğraf: Mitch Dobrowner, Yıldırım Düşmesi

Eşkal Üzerine Bir Şiir

Bir omuzuna attığı kolan

Bir omuzunda samanyolu

nehir yataklarında bir ayağı

ötesi görünmüyor kamçılı karanlıkta

suları sırtlayıp geçmişti buradan

Çolpan yıldızı hangi dağlara düştü?

Ergir mi demirdağ?

Bıçağın sayada hafifliği boşuna

Boydan boya göğsümü geçen yaralı hayvan

Adadım yüreğimi ardından giden aya

Dilsizim ve adsızım şimdi

Aşk diyorlar değil mi buna?

ay, saydam kuyu

yüzünün yüzüme ettiği zulüm

işte çuhaçiçeği, işte kayın ağacı

gecikmiş yağmurlardan su içmeye inen söğütler

tuzlaşıyor kemiklerim sönen suların üstünde

sabrın ilâhisini bitirdim, dindi yollarım

Görünmez karanlıktan biçtiğim elmas kesim

döner dururum hâlâ

Bilirsin tenhadır can

boynumda asılı ay, söyle kimse geçmedi değil mi buradan?

Murathan Mungan, Gösteri 151, Haziran 1993

Fotoğraf: Arzu Eygay

Uzak Kaderler İçin

Birgün, bir yağmurla garip garip 

-Çoluğu çocuğu terk edeceğim.- 

Bir sevgiyle doymayacak kalbim, anladım 

Alıp başımı gideceğim.

Asır yirminci asırdır, amenna 

Bir yanımda sevgilerim, bir yanımda sancım 

Neon lambaları büsbütün karartır gecemizi 

Uzaklar daha uzaklaşır 

Bir define çıkarır gibi kayalardan, Ademden beri 

Sımsıcak sevgilere muhtacım. 

Bir gün alıp başımı gideceğim 

-Yıldızlar ışısın, yollar üşüsün, yollar...- 

Belimi bir ılık şal sarsın, mavi 

Hüzünlü bir serencamın ardından, şarkısız 

Rüyalarım unutulmuş bir handa pes desin 

Görmüş geçirmiş bir çift duygulu dudak karşısında.

Kendi kendine çekilmez oluyor ömrüm 

Her insanın ayrı ayrı yaşayabilsem kaderinde 

Diyarı gurbette kanlı bir aşk 

Bahtsız bir çocukluk uzak köylerin birinde 

En uzak beyazlar, 

En yakın ikindilerde, duygulu 

Ve bir sahil meyhanesinde bir akşam 

İçip içip ağlasam...

Nasıl kısa kesmeli bilmiyorum? 

Herkesin derdinden pay isterken. 

Uzak kaderlerin suları çağlar simdi 

Yıldızlar dökülür sonsuza içimizden.

Birgün, bir parkta otururken, biliyorum 

Bir el yağmurla dokunacak omuzuma 

Bir çift göz, bir davet, bir kalp 

Çoluğu çocuğu terk edeceğim. 

Yapraklar dökülecek, çiçekler solacak 

Bir sonbahar, bir sabah ve bir yağmur olacak 

Toprak ve insan kokularıyla, 

Uğultulu bir sarhoşluk içinde, yıllar için 

Başımı alıp gideceğim. 

Turgut Uyar

Fotoğraf: Arzu Eygay

Gün

birtakım vehimler silindi kasaba ağzında

eylül hevenkleri

ezilmiş izmaritler

nöbet basamakları epilepsinin

kırmızısını yitiren kırık kiremitler

ölümün loş bilgisini dayatan varlığıyla

mezar taşlarının soluğunda

ihtiyarlık,

yalvacı homurdanan geçmişin

çığlıktan bir leke olup dağa yürüdü

                          hortlakmışçasına

dağa yürüdü erbane sesleri arasında

bir portredir şimdi çizilmeyi bekleyen

ay, ışığıyla besledi saklı albino çocuğunu

ve o gün bugün ölümsüzdür bakışında

 büyümeye direnenin

ve kırkında taş kırıcının

sevilmeyen babalara benzerdi

gün, karıncaları ayıklamak içindi

bir tabak bulgurdan

açlığı uyutmak için güneş altına koyulan

büyük açlığı

doğmakla bir kazınmış zavallı alınlara

somya altına gizlenildi bronşit kılığında

gözlerinde her şey paslanmaya gebe

gizlenmenin gözlerinde

 ve beklemek beklemek beklemek

gizlenmenin gözlerinde

insan soyunun yazılmamış trajedisiyle

anne sonlu bir rükuydu o zamanlar

her şeyin geçiciliği

uzanarak göğüste bir yerin zayıflığına

uyuyarak ağrısında

dualar içre

çün

  kü: "ol!" denildi olduk

telafisi imkânsız

utanınca simurg gölgeliyor harfleri

dünyalı kanatlarıyla gölgeliyor suskun

öteki dağın ardında

Erhan İksamuk, Edebiyat Nöbeti, Sayı:54, S.16

Resim: Yusuf Bilge, Tuval Üzerine Yağlı Boya, 40x40 cm

Güneş

Çoğu sarkık pancurlu harap evleri ile 

Sefahat barındıran eski bir mahallede, 

Zâlim güneşin kente, damlara, tarlalara, 

Ok gibi ışınları vururken buğdaylara, 

Bir tek ben düşsel kılıç talimi için varım, 

Her köşede bir uyak rastlantısı koklarım, 

Kaldırımdaymış gibi uyup kelimelere, 

Çarparak uzun zaman düşlenmiş dizelere. 

Bu kansızlık düşmanı, gıda uzmanı baba, 

Uyarır dizeleri güller gibi kırlarda, 

Buharlaştırıp durur gamları göğe doğru, 

Ve bal ile doldurur kovanları ve usu. 

Koltuk değneklileri hep odur gençleştiren 

Ve genç kızlarmış gibi, onlara neşe veren, 

Buyurur her ürüne artık olgunlaşmayı, 

Bir de ölümsüz kalpte her dem çiçek açmayı! 

Odur, bir şair gibi, kente indiği zaman, 

En iğrenç olan şeyin bahtını soylu kılan, 

Güneştir, kral gibi, giren hastanelere 

Ve bütün saraylara, uşaksız ve sessizce.

Charles Baudelaire, Kötülük Çiçekleri, Adam Yayınları, S.23

Çeviri: Ahmet Necdet

Resim: Vincent Van Gogh, Güneş Batarken Çiftçi

Mürekkep Hokkası

            Öfke, hançeremdeki, mi garganta,

                                            öteki kişidir.

                       Ağzın ağzı derinlerin en derinidir.

Kin, kuyuya düşen evsiz oğlan çocuğu.

Aşağıya doğru bağır, cevap verecektir.

                                   La lengua, o dil.

Ne zamandır oradasın sen, aşağılarda?

                            Subterráneo, yeraltında.

Cortés’in mektuplarını okumak kolay değil,

                            her sayfada bir at ölmektedir.

Kentin valisi evsiz, bir kanoda kalmakta.

Yüzlerce yerli mızraklanmış yatmakta.

            Bir başka kent yanmış yakılmış

            bütün kapalı yerlerdeki canlılarıyla.

Her sayfada insanlar ölülerinin

üstünde yürürken görülür.

La tierra estercolada, verimli kılınmış toprak,

aynı giysiyi her yere yayar.

                        Her sayfada gelecek gelmektedir

                        yılan yığınlarıyla.

            Taslak yeniden ve yeniden geliştirilir.

Hiç demez ama, bu bizim aldığımız, onların yuvasıdır.

Desirée Alvarez,  Poetry dergisi, Nisan 2019.

Çeviri: Necmiye Alpay

İspanyol sömürgeci Hernán Cortés, 1519 yılında Meksika’da karaya çıktı ve sonraki birkaç yılda bütün bir Aztek İmparatorluğu’nu işgal etti. Desirée Alvarez bu şiirinde, sömürgeci Cortés’in Amerika kıtasından İspanyol kralına yolladığı mektupları konu ediniyor.

Alvarez bu mektuplarda tekrarlananları ele alırken kendisi de şu sözleri tekrarlıyor: “her sayfada bir at ölmektedir” “her sayfada gelecek gelmektedir” “her sayfada insanlar/ ölülerinin üstünde yürürken görülür”. Ancak, günümüzün yazarı Alvarez, kendi yazdıkları ile Cortés’in yazdıklarını ayırt etmek üzere, sömürgecinin görmezden geldiği şu olguyu vurguluyor: “Hiçbirinde demez bu bizim aldığımız, onların yuvasıdır."

https://necmiyealpay.blogspot.com web sayfasından alıntılanmıştır

İyi Davranmıyorsun Kendine

İyi davranmıyorsun kendine

Sütünü içiyorsun, tıraş oluyorsun ama

Gözlerin yaban kuşların gözleri

Kim taktıysa zabit gülümsemesini

Onla yetiniyorsun içtenlik niyetine

Çok yakından, o derin mesafeden

Kimse soramıyor neyin var diye

Işığı söndürdüğünde imlasız bir ses

İyi davranmıyorsun kendine.

Ne zaman görsem seni, senle ilgili

Bir hışımla geçiyorsun kuşların yemlendiği meydandan

Ardında kanat izleri, tüy döküntüleri

Bir gece yarısı gitmiştin, kilit dilinin usulca dönüşünü

O gün galiba, üstünden düşen düğmenin sesini

Parmağına doladığın saçlarının iniltisini bıraktın

Ve şehre gizledin kendini

Şimdi şehrin burçları ürkütüyor

Balkonlar ürkütüyor

Sokak lambaları gözüne batıyor

Sessizliğin uçurum kıyısı

Rüzgârın titriyor

Ne çok isterdim sesimle dokunabilmeyi.

İyi bakmıyorsun kendine

Gözlerin çırağan yangını, kulağın bulvar

Sigaran cayır cayır her nefesinde

Sesin Kerbela kavruğu

Ellerin Kız Kulesi'nin sandalı sanki

Masum, titrek, kederli

Bir yaprak düşse, ezer geçer üstüne

Kalbini okşamaya gücü kalmaz

Kalp, yalnızca kalp kibardır, söylemez ama

İlk toza karışan o olabilir.

İyi davranmıyorsun kendine

Yalana da alıştın, kekeme

Uğultun yeraltından geliyor

Üstünde paslı rayların izi

Kimse duymaz ki silah sesini.

Mahmut Temizyürek, İz ve Rüya, Öteki Yayınevi, S.45-46

İki Ayrılık

Evimin önünden bir gök geçiyor

Gök dediysem günlük şarabım, misafir odam

Harfsiz yüzler hatırlar mı beni bilmem

Ne biçtiysem ömrüm, öyle kurşun hızıyla 

Başka kimsem bir güvercindi senden

Anlamaya gelirdi duvarları kanat sesiyle

Yalnız su gibiydi, seçilmiş bir şehirdi

Kalbe bağlı kederden ölmedi, öldürmedi

O şehre girip hatırla bedelini

Afyon kokuları, deniz feneri, içsiz kadınlar

Kaçak bir tabanca ve kayıkla

İki ayrılık bir yolculuk etmedi

Can Adalı

Güvercin Kayaları

                                                        Cemal Süreya'ya

Şimdi birçok yıldız doğdu

Kekik kokulu okaliptus tepelerinde

Uyanabilirsen uyan bir bak

Silahın parmaklarının biraz yakınında duruyor

Parmaklarının biraz yakınında sen duruyorsun

Uyanabilirsen uyan bir bak

Kirli ayaklarının altında

Yeşeren bu diken biraz Afrikaysa

Sen de biraz Afrikasın

Yavru güvercinler gidiyor dağlarından

Senin kan kokulu ellerine

Bazı kurşunlardan sonra bir parça kan akıyor

Ne olacak bir parça kan işte

İşte bir parça kan

Afrika önünde

Şimdi birçok yıldız doğdu

Uyanabilirsen uyan bir bak

Kopmuş bir dağ gibi ölü yalnızlığına düşüyor

Şehirlerin pis kokusuna

Etinin daha pis kokusuna

Uyan bir bak

Sol yanında yusufçuk kuşları

Umulmadık şiirler söyleniyor

Bir Afrika haritasına yakın

Denizin sabah aydınlığıyla dolduğu yerde

Güvercinlerin gelip gittiği yerde

Muzaffer İlhan Erdost

rüya ve buğday

bir derin tarla sürüyorum, pulluk

bıçağı sanki rüyamsı bir gümüş varak...

topraktan fışkırıyor, iri, sapsarı güneş:

som altından koca bir tepsi olarak...

tepsi boş, istiyorum, buğdayım olsun,

himmet verelim mi? diyor, pîrim;

kalbimse buğdaydan hiç vazgeçmiyor,

o ısrarcı, ben oralı değilim..

dönüşte, yolda torbadan düşüyor güneş;

bakıyorum, hayret! erik dalında üzüm!

şaşkın, diyorum, pîrimin bir bildiği var,

ama himmet istemeye yok artık yüzüm...

Hilmi Yavuz, Rüya Şiirleri, Everest Yayınları, S.33